Quản lý độc tính do hóa trị trên bệnh nhân ung thư (lý thuyết)

Tổng quan

Taxane là một nhóm hóa chất chống ung thư bao gồm paclitaxel, docetaxel... can thiệp vào chức năng của vi ống, tác động đến sự phân bào và gây chết tế bào. Taxane đã được sử dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư phổi...¹Nhiều bằng chứng cho thấy docetaxel là một lựa chọn điều trị hiệu quả, giúp cải thiện thời gian sống không bệnh tiến triển (PFS), sống không bệnh (DFS), sống còn toàn bộ (OS) cũng như chất lượng sống tốt hơn khi so với các điều trị thay thế.²

Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích cải thiện sống còn, độc tính do hóa trị với taxane có thể dẫn đến việc ngừng điều trị. Theo một đánh giá trong khoảng thời gian 2004 – 2019 trên hệ thống dữ liệu báo cáo biến cố ngoại ý (FARES) của Cục Quản lý Dược phẩm Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA), phản ứng quá mẫn, độc tính trên tủy xương và thần kinh ngoại biên là các độc tính thường gặp và có thể gây trở ngại quá trình điều trị với taxane.¹

Nhiều nghiên cứu lâm sàng cho thấy quản lý tốt độc tính do docetaxel có thể giúp cải thiện chất lượng sống và gia tăng thời gian sống cho bệnh nhân.³

Nhằm tối ưu hóa hiệu quả điều trị với docetaxel, bệnh nhân cần được đánh giá đầy đủ chức năng gan, thận, và chức năng tủy xương trước khi bắt đầu điều trị. Bệnh nhân cũng phải được tư vấn để nhận thức đúng về các độc tính có thể xảy ra trong quá trình điều trị, từ đó giúp nhận biết và báo cáo sớm các biểu hiện và có thể tự chăm sóc một cách thích hợp tùy theo từng loại độc tính. Ngoài ra, khi được nhân viên y tế chia sẻ thêm thông tin về kế hoạch dự phòng và quản lý các độc tính do hóa trị, bệnh nhân sẽ tự tin hơn trong việc quyết định điều trị.³

Quản lý độc tính cấp tính liên quan docetaxel:

Một số độc tính cấp tính có thể xảy ra trong quá trình điều trị với docetaxel, chẳng hạn như phản ứng tiêm truyền (quá mẫn), sốt giảm bạch cầu, mệt mỏi, thay đổi ở móng, da hoặc ứ dịch. Điều may mắn là hầu hết các độc tính thường gặp do docetaxel đều có thể kiểm soát được giữa các chu kỳ điều trị hoặc hồi phục sau khi ngừng điều trị.²

Phản ứng quá mẫn

Phản ứng quá mẫn là một độc tính cấp được ghi nhận có thể xảy ra ở bệnh nhân dùng hóa trị với nhóm taxane.⁵

• Tỷ lệ phản ứng quá mẫn cấp trên bệnh nhân đã được dùng thuốc dự phòng thay đổi tùy theo loại taxane, từ khoảng 10% ở nhóm dùng paclitaxel đến 5% ở nhóm dùng docetaxel.⁵
• Mặc dù hiếm khi gây tử vong, các phản ứng quá mẫn cấp tính không thể dự đoán được và đôi khi, có thể dẫn đến tình trạng phải ngừng điều trị.²

Dự phòng với corticosteroid đường uống trong 3 – 5 ngày làm giảm nguy cơ phản ứng quá mẫn do docetaxel và được sử dụng rộng rãi trên lâm sàng.²

Hầu hết phản ứng quá mẫn với docetaxel thường xuất hiện sớm trong vài phút đầu khi truyền thuốc. Vì vậy, bệnh nhân cần được tư vấn để nhận biết các triệu chứng và thông báo ngay cho nhân viên y tế phụ trách.

• Ngưng truyền ngay khi xảy ra phản ứng quá mẫn và điều trị với thuốc hỗ trợ.
• Tạm ngừng hóa trị nếu phản ứng mức độ nặng. Nếu phản ứng nhẹ, có thể truyền lại với tốc độ chậm hơn sau khi bệnh nhân ổn định.
• Tái điều trị có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, vì vậy bệnh nhân nên được theo dõi chặt chẽ và có thể ngừng truyền nếu cần thiết.²

Quản lý độc tính dàI hạn liên quan docetaxel

Hai độc tính dài hạn phổ biến nhất có thể gặp khi hóa trị với docetaxel là bệnh thần kinh ngoại biên về cảm giác và vận động, tuy nhiên, có tỷ lệ thấp hơn so với paclitaxel.³

• Tỷ lệ biến cố bệnh thần kinh độ 3 và 4 nhỏ hơn 10% ở bệnh nhân dùng docetaxel.³
• Đau do bệnh thần kinh ngoại biên là một độc tính liên quan đến liều của nhóm taxane, ảnh hưởng đến 97% bệnh nhân điều trị với paclitaxel.⁶

Theo báo cáo của FARES (2009 – 2014), tỷ lệ bệnh nhân có bệnh thần kinh ngoại biên là 41,4% ở nhóm dùng paclitaxel cao hơn so với 29,6% ở nhóm docetaxel.¹

• Ở bệnh nhân dùng docetaxel, độc tính thường ở mức độ nhẹ và chủ yếu là rối loạn cảm giác. Phần lớn triệu chứng có thể khỏi sau khi ngừng điều trị.²
• Việc đánh giá về thần kinh nên được thực hiện trong mỗi lần thăm khám. Chưa có bằng chứng mạnh hỗ trợ về dự phòng và điều trị.² Thuống chống co giật như gabapentin có thể hữu ích trong việc làm giảm triệu chứng.³
• Bệnh nhân nên được hướng dẫn để nhận biết các triệu chứng và thông báo với bác sĩ.²

Tóm tắt thông tin