Quan Điểm Của WHO Về Vắc Xin Bạch Hầu, 8/2017 - Phần 9: Quan Điểm Của Who - Các Mũi Cơ Bản Và Mũi Nhắc

04-03-2021

3. Quan điểm của WHO

3.1. Chủng ngừa cơ bản cho trẻ nhũ nhi

Vì giải độc tố bạch hầu đa phần chỉ  tồn tại ở dạng phối hợp cố định với các kháng nguyên khác, nên các chương trình tiêm chủng cần phải kết hợp hài hòa lịch tiêm chủng giữa các vắc xin bạch hầu, uốn ván và ho gà. Để tiêm chủng cho trẻ nhũ nhi, vắc xin chứa DTP thường bao gồm các kháng nguyên khác có cùng lịch tiêm, chẳng hạn như Hib, IPV và viêm gan B, để giảm số lần tiêm.

Khuyến nghị tiêm loạt cơ bản gồm 3 mũi vắc xin giải độc tố bạch hầu, với mũi đầu tiên có thể tiêm ngay khi trẻ được 6 tuần tuổi. Các mũi tiếp theo nên được tiêm với khoảng cách giữa các mũi ít nhất 4 tuần. Nếu có thể mũi thứ ba trong lịch tiêm chủng cơ bản phải được hoàn thành trước 6 tháng tuổi. Nếu việc bắt đầu hoặc kết thúc các mũi tiêm cơ bản bị trì hoãn, các mũi còn thiếu nên được tiêm sớm nhất có thể với khoảng cách giữa các mũi ít nhất là 4 tuần.

Sự cần thiết phải tiêm phòng sớm cho trẻ nhũ nhi bằng vắc xin chứa DTP về cơ bản nhằm đảm bảo nhanh chóng bảo vệ trẻ khỏi bệnh ho gà, vì bệnh này nặng và tử vong hầu như chỉ giới hạn trong những tuần và tháng đầu đời.

Loạt 3 mũi tiêm cơ bản là nền tảng để xây dựng khả năng miễn dịch suốt đời đối với bệnh bạch hầu. Khi quan sát các quốc gia có tỉ lệ tiêm chủng thấp trong quá khứ, việc chủng ngừa các mũi tiêm cơ bản cho những người không được tiêm chủng khi còn nhỏ rất quan trọng. Ở mọi lứa tuổi, những người chưa từng được chủng ngừa hoặc tiêm không đủ mũi phòng bệnh bạch hầu nên tiêm các mũi còn lại để hoàn thành việc tiêm chủng của họ. 

3.2. Các mũi tiêm nhắc

Các chương trình tiêm chủng cần đảm bảo rằng 3 mũi nhắc lại của vắc-xin giải độc tố bạch hầu được tiêm trong thời thơ ấu và giai đoạn thanh thiếu niên. Các mũi tiêm này sẽ cung cấp sự bảo vệ trong suốt giai đoạn vị thành niên và giai đoạn trưởng thành. Các mũi tiêm nhắc ngừa bệnh bạch hầu nên được tiêm kết hợp với vắc xin giải độc tố uốn ván theo cùng một lịch trình, tức là lúc 12–23 tháng tuổi, 4–7 tuổi và 9–15 tuổi, tùy theo độ tuổi mà ta nên sử dụng các công thức vắc xin phù hợp. Do tuổi thọ trung bình của con người ngày càng tăng trên toàn thế giới, do đó vẫn cần phải cân nhắc xem liệu có cần thêm một mũi tiêm nhắc sau đó để đảm bảo miễn dịch trọn đời.⁶³

Lịch tiêm chủng quốc gia có thể được điều chỉnh trong giới hạn độ tuổi nêu trên nhằm cho phép các chương trình cân chỉnh lại lịch tiêm của họ dựa trên dịch tễ học địa phương, thời điểm cho các mũi tiêm, các can thiệp định kỳ khác và bất kỳ vấn đề nào liên quan đến chương trình.

Với tỷ lệ trẻ em đi học trên toàn cầu ngày càng tăng, các chương trình tiêm chủng nhắm vào trẻ em trong độ tuổi đi học ngày càng quan trọng. Điều này đặc biệt liên quan đến các mũi tiêm nhắc của vắc-xin giải độc tố bạch hầu. Mũi tiêm nhắc thứ hai có thể được tiêm vào lúc nhập học tiểu học và mũi tiêm nhắc thứ ba được tiêm khi hoàn thành chương trình tiểu học hoặc sắp bắt đầu vào trung học cơ sở. Sàng lọc tình trạng tiêm chủng khi nhập học cũng có thể tạo cơ hội hiệu quả để tiêm bù bất kỳ mũi tiêm nào còn thiếu và giảm nguy cơ bùng phát dịch bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc xin trong trường học. Chương trình tiêm chủng học đường có thể được liên kết với các chương trình can thiệp sức khỏe quan trọng khác cho trẻ em và thanh thiếu niên.

(*) theo Hội Y học Dự phòng Việt Nam