Sağlık Alanında ChatBot ve ChatGPT Kullanımı

Sağlık Alanında ChatGPT ve ChatBot Kullanımı

Doğal dil işleme teknolojisinin bir ürünü olan ChatBot’lar sağlık eğitimi, bilimsel araştırmalar ve sağlık hizmetleri gibi çeşitli alanlarda gündeme gelmektedir. ChatBot’lar, sağlık alanında görev yapan profesyonellere bilimsel yayın hazırlama aşamalarında, eğitim süreçlerinin planlanmasında ve sağlık hizmetleri uygulamalarında çeşitli imkânlar sunmaktadır.¹

ChatBot’ların çok miktarda veriyi işleme ve insan kapasitesinin çok ötesindeki kalıpları ve eğilimleri tespit etme yetenekleri, randevuları planlamak, ilaç hatırlatıcıları göndermek ve genel sağlık bilgileri sağlamak gibi rutin görevleri yönetmek için ideal kılar. ChatBot’lar, bu sorumlulukları üstlenerek sağlık sistemleri üzerindeki yükü hafifleterek tıp profesyonellerinin karmaşık bakım görevlerine daha fazla odaklanmasına olanak tanır.²

Sağlık sektöründe yapay zeka sohbet robotlarının hızlı büyümesi ve benimsenmesi ChatGPT ile örneklendirilmektedir. ChatGPT, piyasaya sürülmesinden sonraki yalnızca 5 gün içinde bir milyon kullanıcıya ulaşmış ve kullanıcı tabanı yalnızca 2 ayda 100 milyon kullanıcıya ulaşmıştır. Sağlık çalışanları arasında yapay zeka kullanımına ilişkin yapılan bir araştırma, çalışanların yaklaşık yüzde 20'sinin ChatGPT kullandığını ortaya çıkarmıştır. Sağlık hizmetlerinde yapay zeka sohbet robotlarına artan güven göz önüne alındığında, bu yüzde artık daha da yüksek olabilir.²

ChatBot’lar sağlık hizmeti alanlarında kişiselleştirilmiş tıbbi tedaviyi, halka kolay erişilebilirliği ve anlaşılır sağlık bilgileri sağlayarak sağlık okuryazarlığını geliştirme potansiyeline sahiptir. Klinik karar destek sistemlerinden tele-sağlık hizmetlerinin geliştirilmesine, literatür taramalarından büyük veri analizlerine kadar geniş bir yelpazede etkin bir araç olarak kullanılabilir.¹

Ancak, ChatBot’ların sağlık hizmetlerindeki geniş çaplı kullanımı bazı etik ve hukuki sorunları beraberinde getirebilmektedir. Bilimsel araştırma süreçlerinde, hasta gizliliği ve veri güvenliği konularında, teknoloji geliştiricileri ve sağlık hizmeti sağlayıcıları arasında iş birliği yapılarak uygun düzenlemelerin planlanması gerekebilir.¹

Yapay Zeka ChatBot'ların Güvenlik Üzerine Etkileri

Yapay zeka, normalde insan zekası gerektiren görevleri yerine getirebilecek makineler tasarlamayı amaçlayan bilgisayar bilimi ve dil biliminin çok disiplinli yaklaşımı olarak tanımlanmaktadır. Soyut kavramları öğrenme, uyum sağlama, rasyonelleştirme, muhakeme edebilme becerilerinin yanı sıra dikkat, duygu, yaratıcılık gibi insana ait özelliklere tepki vermeyi de içerir.¹

Yapay zekanın bilimsel olarak temeli 1956 yılında Dartmouth Yapay Zeka Yaz Araştırma Projesinde oluşturulmuştur. Bu süreci veri kümelerindeki kalıplara dayalı olarak karar vermeye ve tahminlere izin veren algoritmaların geliştirilmesi izlemiştir. Son olarak beynin çalışma mekanizmasına benzer algoritmalar gibi daha ileri teknikler geliştirilmiş ve çeşitli disiplinlerde kullanılmaya başlanmıştır.¹

Yapay zeka sohbet robotlarının kullanımı, büyük miktarlarda insan verilerinin toplanmasını ve depolanmasını gerektirir; bu da veri güvenliği ve gizliliği konusunda önemli endişelere yol açar. Yapay zeka modellerinin başarılı işlevi, büyük verinin sürekli olarak yapay zeka ChatBot’larının sinir ağlarına geri beslenmesini içeren devamlı makine öğrenimine dayanır. Bir ChatBot’u eğitmek için kullanılan veriler hassas hasta veya iş bilgilerini içeriyorsa, bu veriler ChatBot’un gelecekteki etkileşimlerde kullandığı veri setinin bir parçası haline gelir. Başka bir deyişle veriler, amaçlanan ve amaçlanmayan her türlü kitleye açıklanabilir ve izinsiz olarak çeşitli amaçlarla kullanılabilir. Yapay zeka sohbet robotlarının sınırlı kapasiteye sahip olduğu düşünülse de çeşitli veri kaynaklarından yeni bilgiler edinme, veri toplama ve insanların yanıtlarını yakalama konusunda muazzam bir potansiyele sahiplerdir. İnternette giderek artan miktarda veri toplanıp daha geniş çapta paylaşıldıkça, veri güvenliği ve gizliliğini sağlama görevleri de zorlaşmaktadır.³

Ek olarak, hassas tıbbi bilgiler söz konusu olacağından yapay zeka sohbet robotlarını sağlık hizmetlerinde kullanırken güvenlik ve gizlilik kaygılarının dikkate alınması önemli olacaktır. Bilgiler incelemeye tabi tutulduğunda olumsuz sonuçlar arasında gizlilik ihlalleri, kimlik hırsızlığı, dijital profil oluşturma, önyargı ve ayrımcılık, dışlanma, sosyal utanç ve kontrol kaybı yer alabilmektedir.³

Tıp Profesyonellerinin Yeri Doldurulamaz Rolü

Sağlık mesleği mensupları, hastalar için stresli ve hassas olabilecek teşhis ve tedavi süreçlerinde rahatlık, güvence ve empati sağlar. Güven, uyum ve anlayışa dayanan bu doktor-hasta ilişkisi, yapay zeka sohbet robotlarıyla otomatikleştirilebilmesi veya değiştirilebilmesi mümkün değildir. Ayrıca, sohbet robotları genel sağlık bilgileri sağlayabilir ve rutin görevleri yönetebilirken, mevcut yetenekleri karmaşık tıbbi soruları yanıtlamaya yetmemektedir. Bu sorgular genellikle derin tıbbi bilgi, eleştirel düşünme ve sohbet robotlarının şu anda sahip olmadığı uzun yıllara dayanan klinik deneyim gerektirir. Dolayısıyla karmaşık tıbbi sorular ve incelikli hasta etkileşimleri, tıp uzmanlarının sağlık hizmetlerinde vazgeçilmez rolünün altını çizmektedir.²

Sağlık Alanında Yapılan Bilimsel Araştırmalarda ChatBot Kullanımı

Son dönemlerde, yapay zeka destekli dil modelleri; veri analizi ve bilimsel çalışmalarda giderek daha popüler hale gelmektedir. Doğal dil işleme teknolojisinin bir ürünü olan ChatBot, sağlık alanında görev yapan araştırmacılara ve bilim insanlarına;

• Makale yazımı,
• Literatür taraması,
• Bilgisayar kodları oluşturma,
• Verileri özetleme,
• Yapısal düzenleme,
• Başlıklar önerme ve
• İlk yazı taslağını oluşturma

konularında destek sağlamaktadır. Ayrıca verileri özetlemek için şekiller, tablolar ve diğer görsel öğeleri oluşturmada kullanılmaktadır. Bu ChatBot’un avantajı, bilgileri hızlı bir şekilde anlama, literatürü kapsamlı bir şekilde okuma, görünüşte farklı olan bilgi parçalarını bağlama ve kanıtlar arasında ilişki kurma yeteneğidir. Bu model aracılığıyla, herkes sohbet yoluyla herhangi bir şey sorabilir ve insan yazısına benzeyen hızlı ve tatmin edici yanıtlar alabilir. Bu durum, belirli bir konuda kısa bir metin yazmak, ilgilenilen bir konu hakkında bilgi edinmek, amaca yönelik içerik elde etmek, hedef alıcıya sahip bir e-posta veya mesaj oluşturmak, belirli bir metnin biçimini veya ifadesini değiştirmek ve problem çözmek gibi çeşitli görevleri içerebilir.¹

Sağlık hizmetlerinde kullanılan yapay zeka sohbet robotlarına örnekler

Yapay zeka sohbet robotları, süreçleri kolaylaştırmak ve hasta bakımını iyileştirmek için sağlık sistemine giderek daha fazla entegre edilmektedir. Aşağıda yapay zeka sohbet robotlarının üstlenebileceği belirli görev örnekleri ve hâlâ tıp uzmanlarına ihtiyaç duyulan senaryolar örneklenmiştir.²

AI Chatbot’ların Yetenekleri

Randevu Planlama: Yapay zeka sohbet robotları randevuları yöneterek hastaların insan müdahalesi olmadan kolayca randevu almasına, yeniden planlamasına veya randevuları iptal etmesine olanak tanır.²

Reçete Yenileme Hatırlatıcıları: Chatbot'lar, hastalara reçetelerini yeniletmeleri için zamanında hatırlatıcılar göndererek ilaç uyumunu artırabilir.²

Belirti/Semptom Denetleyicisi: Yapay zeka sohbet robotları, hastalar tarafından bildirilen belirti ve semptomları analiz edebilir ve girilen verilere dayalı olarak olası teşhisleri sağlayabilir.²

Hasta Triyajı: Chatbot'lar, hastaları durumlarının ciddiyetine göre sınıflandırarak sağlık hizmeti sağlayıcılarının vakaları önceliklendirmesine ve kaynakları verimli bir şekilde tahsis etmesine yardımcı olabilir.²

Mental Sağlık Desteği: Yapay zeka sohbet robotları, kullanıcılara mental sağlık sorunlarıyla başa çıkma stratejileri ve kaynakları sağlayarak psikolojik destek sunabilir.²

Tıbbi Araştırma Yardımı: Yapay zeka sohbet robotları, araştırmacıların ilgili literatürü bulmasına, verileri analiz etmesine ve özetler veya raporlar oluşturmasına yardımcı olarak tıbbi araştırmaları destekleyebilir. Ayrıca önerilerde bulunarak, bilgi boşluklarını belirleyerek ve dil yardımı sunarak araştırma makalelerinin, hibe tekliflerinin veya incelemelerin yazılmasına da yardımcı olabilirler.²

Sağlık Uygulamalarında ChatBot Kullanımı

ChatBot kardiyoloji, radyoloji ve üroloji dahil olmak üzere birçok alanda tanı koymak ve karar vermek için tamamlayıcı bir araç olarak görülmektedir. Bununla birlikte, üretilen çıktının doğruluğu ve olası ön yargılı teşhisleri önlemek için insan denetimi oldukça önemlidir. Hastalığın riskini ve sonuçlarını değerlendirmek, ilaç geliştirmek ve biyomedikal araştırmaların sayısını artırmak için de kullanılabilmektedir. Son zamanlarda ChatBot, sağlık hizmetlerindeki dokümantasyon yükünü azaltmak için yararlı olabilecek etkili taburcu özetleri oluşturma yeteneğiyle dikkat çekmektedir.¹

ChatBot, radyologların raporlama doğruluğunu ve verimliliğini artırmasına, bilişsel yükünü azaltmasına, çeşitli dillerde raporların oluşturulmasına yardımcı olduğundan, etkin radyoloji raporlamasını ve hasta katılımını artırmak için umut verici bir yol sunar. Ayrıca hastanın tıbbi geçmişine ait bilgilere ulaşma, önceki görüntülemeleriyle mevcut durumu karşılaştırma, anormal bulgu saptama ve olası anormallikleri daha hızlı ve doğru bir şekilde belirleme gibi kolaylıklar sağlamaktadır.¹

Sağlık Eğitiminde ChatBot Kullanımı

ChatBot, intihal ve kopya çekme ile ilgili endişeleri gündeme getirmiş olsa bile, eğitim kalitesini artırmak için hala çeşitli şekillerde kullanılmaktadır. Sağlık eğitimi, teknolojideki gelişmelerle birlikte ilerlemektedir ve ChatBot gibi yapay zekâ destekli dil işleme teknolojileri eğitim sürecinde önemli bir etkiye sahiptir.¹

ChatBot’un mevcut faydalarına ve gelecekteki potansiyeline rağmen, elde edilen bilgilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamak önemli bir sorundur. ChatBot, ciddi bir veri kaynağı aracılığıyla planlanmış olsa da eğitim sürecinde her zaman hata veya gözden kaçma olasılığı vardır. Öğrencilerin bu tür hataları dışlaması zor olabilir.¹

Yapay zeka sohbet robotları şüphesiz tıp alanında verimliliği artıran ve sağlık profesyonellerinin yeteneklerini artıran değerli araçlardır. Daha makul ve faydalı bir gelecek, yapay zeka sohbet robotlarının ve tıp uzmanlarının birbirini tamamladığı simbiyotik bir ilişkide yatmaktadır. Her biri kendi güçlü yanlarını kullanarak, dijital verimlilik ve insan empatisinin en iyi yönlerini birleştirerek sağlık hizmetlerine entegre bir yaklaşım yaratabilir. Amaç, insan ve teknoloji arasında uyumlu bir senfoni yaratarak hasta sonuçlarını optimize etmek için hem yapay zekadan hem de insan uzmanlığından yararlanmak olmalıdır.²

Sonuç olarak bilgi teknolojisi, makine öğrenimi ve yapay zeka destekli dil işleme modellerinde büyük bir gelişme döneminde olduğumuz için sağlık eğitimi ve klinik uygulamalara bakış açısı değişebilmektedir. ChatBot sağlık eğitiminde, araştırma süreçlerinde ve klinik yönetiminde destek uygulama olarak kullanılabilir. Ancak, yapay zeka teknolojisinin, tam anlamıyla insan yeteneğinin ve bilgisinin yerini alması düşünülemez. Eğitimin birçok alanında destek olarak kullanılmasına rağmen, eğitimcilerin yerine geçmediğini belirtmek gerekir.¹