Stanowisko zarządu polskiego towarzystwa wakcynologii i prezesa polskiego towarzystwa pediatrycznego w sprawie realizacji szczepień podstawowych przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi u dzieci w wieku powyżej 3 lat

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie są aktualne zalecenia dotyczące szczepień dla dzieci powyżej trzeciego roku życia w Polsce?
• Jak skutecznie wdrożyć harmonogramy szczepień uzupełniających przeciwko krztuścowi w Polsce?
• Jakie są konsekwencje spadku wskaźników szczepień dla zdrowia publicznego?
• Jakie rodzaje szczepionek są zalecane dla różnych grup wiekowych w podstawowej serii szczepień w Polsce?
• Jak bieżące badania kształtują przyszłość immunizacji pediatrycznej przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi?

Kontekst

W europie nastąpił znaczący wzrost liczby przypadków krztuśca, przy czym w polsce odnotowano aż 32,430 przypadków w 2024 roku. Ten wzrost następuje w czasie, gdy wskaźniki szczepień maleją, a coraz większa liczba rodziców opóźnia lub odmawia profilaktycznej immunizacji. Wspomniany trend stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego, ponieważ krztusiec wciąż jest zagrożeniem dla odporności zbiorowiskowej. Ostatnie raporty wskazują, że zaktualizowane strategie immunizacji są pilnie potrzebne, aby stawić czoła temu wzrostowi i bieżącym wyzwaniom w utrzymaniu wysokiego wskaźnika szczepień.

Uzasadnienie naukowe i protokoły szczepień

Zaktualizowane stanowisko podkreśla potrzebę dostosowanych protokołów szczepień w oparciu o grupy wiekowe. Dla dzieci w wieku 3–7 lat zaleca się stosowanie wysoko skojarzonych szczepionek, takich jak DTPa-IPV (w tym produkty takie jak Tetraxim i Infanrix-IPV), aby zakończyć 4-dawkowy harmonogram podstawowego szczepienia. Harmonogram, który stosuje schemat 0, 1, 2 i 8 miesięcy, pozwala na elastyczność w przypadkach, gdy sekwencja szczepień jest przerwana. Dla dzieci w wieku 7–13 lat proponuje się mieszany harmonogram, który obejmuje początkową dawkę DTPa-IPV, a następnie dawki szczepionek przeciw błonicy i tężcowi o obniżonej zawartości antygenu błoniczego (Td), zapewniając skuteczną immunoprotekcję przeciwko tym chorobom.

Praktyczne rozważania dla pracowników służby zdrowia

Zalecenia te są szczególnie istotne dla pediatrów oraz osób odpowiedzialnych za szczepienia. Wdrożenie przedstawionych protokołów wymaga dokładnego zrozumienia różnych składów szczepionek, ich zatwierdzonych zakresów wiekowych oraz odpowiednich odstępów między dawkami. Pracownicy służby zdrowia powinni przeglądać składniki antygenowe każdej szczepionki i uwzględniać indywidualną historię szczepień dziecka podczas planowania szczepień uzupełniających. Wytyczne upraszczają podejmowanie decyzji, pozwalając na uznanie każdej wcześniej podanej dawki za część pełnej serii szczepienia podstawowego, niezależnie od okresu oczekiwania między dawkami. Taka elastyczność jest kluczowa w pokonywaniu wyzwań logistycznych i w adresowaniu obaw zgłaszanych przez rodziców, zapewniając, że nawet opóźnione szczepienia mogą być skutecznie ukończone.

Postępy w badaniach i nowe osiągnięcia

Bieżące badania w dziedzinie wakcynologii nadal poruszają ograniczenia obecnych danych dotyczących stosowania szczepionek skojarzonych u dzieci powyżej zalecanego wieku. Ostatnie badania i dane z monitoringu skłoniły do dalszej oceny profili bezpieczeństwa szczepionek i immunogenności, szczególnie w populacjach otrzymujących uzupełniające szczepienia poza standardowym limitem wieku. Międzynarodowe instytucje, takie jak ECDC i CDC, nieustannie aktualizują wytyczne, aby odzwierciedlić nowe dowody, co wspiera przyjęcie tych zrewidowanych harmonogramów immunizacyjnych.

Rekomendacje ekspertów i perspektywy

Panel ekspertów zdecydowanie zaleca szybką implementację zaktualizowanych harmonogramów szczepień, aby złagodzić rosnące trendy w przypadkach krztuśca. Zalecenia podkreślają znaczenie proaktywnej strategii w programach uzupełniających szczepień oraz potrzebę ciągłego monitorowania skuteczności i bezpieczeństwa szczepionek. W obliczu ciągłych wyzwań związanych z niepewnością dotyczącą szczepionek, ujednolicone procedury oraz klarowna komunikacja pozwolą pracownikom służby zdrowia skutecznie wspierać rodziców i opiekunów.

Podsumowanie i wnioski

Podsumowując, wytyczne te podkreślają pilną potrzebę zwiększenia ochrony przed błonicą, tężcem i krztuścem u dzieci powyżej trzeciego roku życia. Oferując jasne harmonogramy szczepień oparte na wieku, porównywane w stosunku do standardów międzynarodowych, zalecenia te dostarczają praktycznych i naukowo uzasadnionych strategii. Mają na celu wsparcie pracowników służby zdrowia w przezwyciężaniu obecnych wyzwań związanych z malejącymi wskaźnikami szczepień i niedoborami szczepionek, chroniąc tym samym zdrowie.