Bağırsak Mikrobiyotası
Mi̇krobi̇yota ve Mi̇krobi̇yom
- Vücudumuzda yaşayan ve insan hücresi olmayan, bedenimizi paylaşan kommensal, simbiyotik ve patojenik mikroorganizmaların (bakteri, mantar, protozoa) oluşturduğu ekolojik topluluğa “mikrobiyota”,
- Tüm bu mikrooorganizmaların genetik yüklerinin dahil olduğu sisteme ise “mikrobiyom” denilmektedir
Mikrobiyota kavramı, Vücudumuzda yaşayan ve insan hücresi olmayan, bedenimizi paylaşan kommensal, simbiyotik ve patojenik mikroorganizmaların yani bakterilerin, mantarların, protozoaların ve virüslerin oluşturduğu ekolojik topluluğu tarif etmektedir. Kavramları açacak olursak, Simbiyozis, iki canlının tek bir organizma gibi birbirleriyle yardımlaşarak bir arada yaşamalarıdır. Kommensalizm, iki organizmanın kurduğu ortak yaşamda, bir canlının yarar sağladığı, diğerininse bu ortaklıktan etkilenmediği yaşam türüdür. Patojenite ise hastalık yapabilme özelliğidir. Tüm bu mikrooorganizmaların genetik yüklerinin dahil olduğu sisteme ise “mikrobiyom” denilmektedir
- İnsan vücudu kendi hücrelerinden çok daha fazla sayıda bakteri içerir.
- Mikrobiyota 400 - 4000 farklı tür bakteri içerir ve ağırlığı 1-2 kg arasında değişir.
Bağırsak Mikrobiyotası: Kalıcı ve Geçici Mikrobiyota
Kalıcı mikrobiyota, genellikle değişmeyen, kısa süreli ortadan kaldırılsa bile yeniden oluşabilen, genellikle sabit kabul edilen, süreklilik gösteren mikroorganizma topluluğudur.
Kalıcı mikrobiyotanın en önemli özelliklerinden birisi bozulan normal mikrobiyotayı yeniden oluşturma özelliğidir.
Kalıcı Mikrobiyotanın Önemi
- Bakteriyel interferans; normal floranın, patojen etkenlerin yerleşmesi ve üremesini baskılayan etki göstermesi
- Kalıcı mikrobiyota, patojen bakteriler ile besin, yerleşme yeri, hücre yüzey reseptörleri ve diğer bağlanma yerleri için yarışır
- Bakteriosidin üretimi
- K vitamini sentezi ve besinlerin emilimi
Geçici mikrobiyota, kalıcı mikrobiyotanın yanında,
- çoğu zaman hastalık oluşturmayan,
- bazen patojen olabilen
- belirli vücut bölgelerinde birkaç saatten bir kaç haftaya kadar değişebilen sürelerde kalan mikroorganizma topluluğudur
- Kalıcı mikrobiyota üyeleri ortadan kalktığında, geçici mikrobiyota mikroorganizmaları kolonize olur, çoğalır ve hastalık yapıcı özellik kazanabilirler
Khanna, Mayo Clin Proc 2014
Bağırsak Mikrobiyotası Fonksiyonları
Bağırsağın Dengesi
ÖBİYOZİS;
“Normal" ve ”dengeli" bağırsak mikrobiyotası,
DİSBİYOZİS;
Bağırsak mikrobiyotasının bozulması ve istenmeyen dengesizliğidir
Normal bağırsak fonksiyonları 3 temel elemanın dengesiyle sağlanır
Disbiyozis Nedenleri
- Bağırsak mikrobiyotası, besinlerin, ilaçların, bağışıklık sisteminin ve bağırsak mukozasının değişen doğal varyasyonlarına bağlıdır.
- Oksidatif stres, bakteriyofajların uyarılması ve bakteriyosinlerin salgılanması gibi stres faktörleri mikrobiyal kompozisyondaki değişiklikleri arttırır.
- Bunların sonucunda spesifik bakteriyel taksonların çeşitliliği ve çoğalması azalır.
Disbiyozis, Antibiyotik Kullanımı
Klindamisin veya klaritromisin ile kısa süreli antibiyotik tedavisinden sonra bağırsak mikrobiyomda direnç genlerinin ortaya çıkmasıyla ilgili değişiklikler 4 yıla kadar sürebilir.
Lange K et al.Dig Dis. 2016;34(3):260-8.
Disbiyozis Risk Faktörleri ve Nedenleri
More MI et al. Clin Exp Gastroenterol. 2015 Aug 14;8:237-55
Disbiyozis Risk Faktörleri ve Sonuçları
Beslenme değişiklikleri,
- Bağırsak mikrobiyotasını ve
- Sindirimi etkiler
- Kabızlığa
- Gaz ve şişkinliğe
- Karın kramplarına neden olabilir
Kashyap P, et al. Gastroenterology 2013;144:967–977. 2. Kaur A, et al. Probiotic Foods.Punjab, India. 3. NIDDK. Symptoms & Causes of Constipation. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/constipation/symptoms-causes. Erişim tarihi: 7.4.2017. 4. Goldhamer A. http://www.healthpromoting.com/Home/home.htm
Disbiyozis ve Alerj
- Bağırsak mikrobiyotası bağışıklık yanıtında önemlidir.
- Disbiyoz alerji gelişimine yol açabilir.
- Alerjik hastalıkların engellenmesi için bağırsak mikrobiyotasını ve bağışıklığı destekleyen probiyotiklerin kullanılması önerilmektedir.
- Probiyotikler, bağışıklığı destekleyerek alerjik hastalıklara karşı koruma sağlar.
Disbiyozis ve Atopik Dermatit
Derleme Makalesi
Atopik Dermatitte prebiyotik ve probiyotikler: teorik arka planın ve klinik kanıtın incelenmesi
- Atopik dermatit prevalansı son on yılda özellikle batı toplumlarında artmıştır.
- Bu durum bebeklik döneminde bağışıklık sistemini etkileyen değişen bağırsak paterninden kaynaklanmaktadır.
- Bağırsak mikroflorasını probiyotik, prebiyotik veya simbiyotiklerle manipüle etmek Atopik Dermatiti önlemek veya tedavi etmek için yenilikçi bir yöntemdir.
Disbiyozis ve Stres
Probiyotikler ve Mikrobiyota-Barsak-Beyin Ekseni: Psikiyatriye Odak
- Disbiyozis beyni olumsuz yönde etkiler
- Probiyotikler
- Duygudurumun düzelmesini destekler.
- Stres, endişe ve depresyonun hafiflemesini desteklerler.
- Strese bağlı bağışıklık sorunlarına karşı immüniteyi olumlu etkiler.
- Cryan JF. The Canadian Journal of Psychiatry / La Revue Canadienne de Psychiatrie 2016;61(4):201-3.
- Eutamene E, et al. Gut 2007;56:1495-7.
- UHN. http://universityhealthnews.com/daily/depression/the-best-probiotics-for-mood-enhancing-the-gut-brain-connection-with-psychobiotics/
- West NP, et al. Exerc Immunol Rev. 2009;15:107-26.
Sağlık meslek mensuplarının bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır. 3. Şahıslarla paylaşılamaz ve çoğaltılamaz.
