Odmienić AZS: Jak zarządzać atopowym zapaleniem skóry (AZS) u dziecka?

Przeczytasz w 5 minut

Zarządzanie atopowym zapaleniem skóry u dzieci

Opieka nad dzieckiem z atopowym zapaleniem skóry (AZS) bywa wyzwaniem i może czasami wydawać się przytłaczająca. AZS może zakłócać codzienne funkcjonowanie dziecka i mieć długoterminowy wpływ na jego życie¹⁻⁵. Dlatego tak ważna jest ścisła współpraca z dermatologiem/alergologiem, aby skutecznie kontrolować objawy i wspierać jakość życia dziecka i całej rodziny^4,6.

AZS wpływa na jakość życia całej rodziny

AZS u dziecka może znacząco obciążać całą rodzinę⁴. Większość opieki odbywa się w domu, co oznacza, że choroba staje się część codziennego życia wszystkich domowników^6,7. To nie tylko czas poświęcony na pielęgnację skóry, ale także o stres i niepokój związane z próbą zrobienia wszystkiego jak najlepiej, co może być bardzo męczące⁴. Warto pamiętać, że dostępne jest wsparcie dla opiekunów dzieci z AZS.

Jeśli leczenie nie działa, powiedz o tym lekarzowi

Jeśli dotychczasowe metody leczenia AZS i pielęgnacja skóry u dziecka, nie przynoszą oczekiwanych efektów, warto skonsultować się z dermatologiem/alergologiem i porozmawiać o możliwości zmiany terapii^7,8.
Jako opiekun, często skupiasz się na dziecku, zapominając o sobie. Jeśli czujesz, że tego potrzebujesz – porozmawiaj z kimś bliskim, kto może Cię wesprzeć.

Kilka pomysłów, jak ułatwić pielęgnację sobie i dziecku:

Ustal stałą porę dnia na pielęgnację, np. po szkole, przed zabawą lub przed snem. Porozmawiaj z dzieckiem i zapytaj, co jemu odpowiada.;
Wprowadź zasady higieny snu – zrezygnuj z używania ekranów (telefon, tablet, telewizor) przynajmniej na godzinę przed snem^1,9,10.

Poznaj czynniki zaostrzające AZS, ale pamiętaj, że nie są one główną przyczyną choroby

Chociaż wiele mówi się o wpływie środowiska na AZS, nie jest ono jedyną przyczyną rozwoju AZS u Twojego dziecka. AZS powstaje wskutek złożonej interakcji czynników genetycznych, immunologicznych, mikrobiologicznych i środowiskowych. Unikanie czynników zaostrzających może łagodzić objawy, ale nie zatrzyma całkowicie nawrotów^6,7,11-14.

Niektóre potencjalne czynniki wyzwalające, których warto unikać^2,7,14:

zbyt wysoki poziom wilgotności powietrza,
zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura, np. wody, w której kąpie się dziecko,
kurz i pyłki, które mogą uczulać,
niektóre tkaniny i środki myjące, które mogą podrażniać skórę.

Rozmawiaj z dzieckiem o AZS

Objawy AZS to nie tylko zmiany skórne^2,4,9,12. Choroba może wpływać na emocje, samoocenę i relacje społeczne dziecka. Dlatego tak ważna jest szczera i regularna rozmowa.
Leczenie AZS i pielęgnacja skóry są łatwiejsze i bardziej skuteczne, jeśli wiesz, przez co przechodzi Twoje dziecko. Przypominaj dziecku, że zawsze może z Tobą porozmawiać o swoich obawach. Jeśli jest bardzo małe lub może mieć trudności z wyrażeniem słowami swoich uczuć i przeżyć związanych z AZS, może łatwiej będzie mu przekazać to niewerbalnie, np. namalować, co dzieję się w jego głowie.
Nastolatki mogą unikać rozmów z rodzicami na niektóre tematy, szczególnie jeśli cierpią na obniżony nastrój i niską samoocenę z powodu AZS. Jeśli tak jest, możesz zachęcić ich do rozmowy z przyjaciółmi lub z inną osobą dorosłą, której ufają i przy której czują się bardziej swobodnie. Jeśli martwisz się, że mogą czuć się przygnębieni lub doświadczać prześladowania w szkole z powodu wyglądu ich skóry, nie zapomnij, że warto porozmawiać o tym z dermatologiem/alergologiem, który może pomóc, np. sugerując konsultację z psychologiem⁴.
Nie spiesz się. Poświęć czas na wyjaśnienie zagadnień związanych z AZS swojemu dziecku prostym językiem, który może zrozumieć. Otwarte i szczere rozmowy są jedną z najlepszych terapii.

Uważny język i empatia, mają znaczenie.

Słowa mają moc. Niektóre określenia mogą zranić i wpłynąć na samoocenę dziecka.

Dlatego zachęcaj rodzinę do wspierającej komunikacji:

Oto kilka prostych wskazówek, które mogą pomóc:

Unikaj nazywania zmian skórnym „brzydkimi” lub „okropnymi”. Zamiast tego opisuj objawy według ich koloru i wyglądu, np. „są bardziej czerwone niż zwykle”,
Zamiast mówić „Nie drap się!”, zapytaj, „Czy jest coś, co możemy zrobić, aby pomóc twojej skórze tu i teraz?”.

Dobre zarządzanie AZS to inwestycja w przyszłość dziecka

Wkładasz wiele wysiłku i miłości w opiekę nad swoim dzieckiem, ale czasami masz wrażenie, że sytuacja Cię przerasta, że jest zbyt wiele do ogarnięcia. Pamiętaj, że dzięki postępom w nauce dermatolodzy mają dziś więcej możliwości niż kiedykolwiek, by leczyć AZS Twojego dziecka. Współpraca ze specjalistami może pomóc osiągnąć długofalową kontrolę nad chorobą^7,15,16.
AZS u każdego dziecka przebiega inaczej, ale ścisła współpraca z dermatologiem/alergologiem może pomóc zrozumieć i odpowiednio zarządzić samopoczuciem Twojego dziecka^7,16.

NASZE ZASOBY – TWOJE POTRZEBY

Dowiedz się więcej o zarządzaniu AZS u Twojego dziecka dzięki tym materiałom:
•   Przewodnik dla rodziców i opiekunów dzieci z atopowym zapaleniem skóry (AZS)
•   Narzędzie kontroli atopowego zapalenia skóry (ADCT)
•   Znajdź najbliższy ośrodek z programem lekowym B.124 Leczenie chorych z atopowym zapaleniem skóry

REFERENCJE:

Nicholas MN et al. JAMA Dermatol 2021;158(1): 26–32.
Wollenburg A et al. Deutsches Ärzteblatt International. 2023; 120:224–233.
NICE. Atopic eczema in under 12s: diagnosis and management. https://www.nice.org.uk/guidance/cg57/chapter/Recommendations/ (dostęp na 06.2025).
Zuberbier T et al. J Allergy Clin Immunol 2006;118(1): 226–32.
Bashyam M et al. Dermatol Ther (Heidelb) 2021;11(3): 1065–1070.
Wollenberg A et al. J Eur Acad Dermatol Venereol 2019; 33(7):1436.
Boguniewicz M et al. Ann Allergy Asthma Immunol 2018; 120(1): 10–22.e2.
Simpson E et al. BMC Dermatol 2019; 19(1): 15.
Silverberg JI et al. J Invest Dermatol. 2014;132(5): 1341–1349.
Chang YS and Chiang BL. J Allergy Clin Immunol 2018;142(4):1033–1040.
National Eczema Association. Prescription Oral Treatments for Eczema. https://nationaleczema.org/treatments/oral-medications/ (dostęp na 06.2025).
Bieber T. Ann Dermatol 2010; 22(2): 125–37.
Stefanovic N and Irvine AZS. Ann Allergy Asthma Immunol 2024; 132: 187–195.
NHS. Atopic eczema. www.nhs.uk/conditions/atopic-eczema/ (dostęp na 06.2025).
National Eczema Association. Eczema Treatments. https://nationaleczema.org/treatments/ (dostęp na 06.2025).
Idris S F. Cureus 2024; 16(9): e69416.

Niniejszy materiał powstał przy wykorzystaniu sztucznej inteligencji