Pacjencie – astmę ciężką można kontrolować i leczyć!

Polscy pacjenci mają dostęp do nowoczesnych terapii i zaawansowanego leczenia astmy ciężkiej. Dlatego też warto zbierać informacje o chorobie i wspólnie ze specjalistami dążyć do dobrania odpowiedniej ścieżki terapeutycznej.

Astma ciężka wpływa znacząco na życie pacjenta oraz jego rodziny – często ogranicza zdolność do pracy zarobkowej, jest przyczynkiem do częstych hospitalizacji. Czy może pan doktor szerzej opisać wpływ choroby na jakość funkcjonowania osób chorych i ich bliskich?

Pacjenci żyjący z astmą ciężką to szczególna grupa chorych. Stanowią oni ok. 5 proc. wszystkich pacjentów chorych na astmę. Jak sama nazwa wskazuje, życie z astmą jest ciężkie. Często zdarzają się im zaostrzenia – duszność napadowa, uczucie ciężaru w klatce piersiowej. Objawy te pojawiają się w różnych sytuacjach. Niekiedy wybudzają pacjenta w nocy, uniemożliwiają aktywność fizyczną, a nawet pracę zawodową. Żyjący z astmą ciężką musi dostosować swoje życie do choroby, co jest niezwykle uciążliwe. Aby przeżyć ataki astmy, chorzy decydują się na stosowanie doustnych sterydów, leków, które mają liczne działania niepożądane. Pacjenci zaczynają się izolować, zamykają się w sobie, co z kolei generuje objawy depresji, nerwicy. Jest to też trudne dla ich bliskich, ponieważ system opieki nad pacjentami zakłada rozmowę wyłącznie z chorym. A powinniśmy przekazywać informacje na temat choroby także rodzinie, przyjaciołom, by ci mogli zrozumieć, czym jest astma ciężka. Rola edukacji jest kluczowa oczywiście również u samego pacjenta.

Prawidłowa i pogłębiona diagnostyka jest kluczem do właściwego doboru terapii w przypadku większości chorób – dlaczego w przypadku astmy ciężkiej tak istotna jest identyfikacja fenotypu choroby i jak taka diagnostyka wygląda? Wiemy, że na etapie diagnozy napotykamy trudności w jej określeniu.

Podstawą rozpoznawania astmy jest wywiad z pacjentem. Kaszel, świsty i uczucie duszności występujące jednoczasowo u chorego potwierdzają rozpoznanie. Następnie wykonujemy u niego badanie spirometryczne, które ma ujawnić, jak bardzo zwężone są jego oskrzela. Kolejny krok to podanie leków mających na celu przywrócenie prawidłowej drożności układu oddechowego. U większości chorych próba rozkurczowa jest dodatnia, ale u chorych na astmę ciężką, pomimo leczenia, można stwierdzić zaburzenia wentylacji płuc. Wykonujemy badanie radiologiczne klatki piersiowej lub TK płuc, aby wykryć inne choroby płuc mogące przebiegać „pod maską” astmy ciężkiej. Wykonanie morfologii krwi obwodowej w poszukiwaniu eozynofilii przybliża nas do postawienia trafnego rozpoznania. Warto także wykonać badanie tlenku azotu w wydychanym powietrzu – u chorych z astmę niekontrolowaną jego stężenie jest wysokie. Obowiązkowo każdy chory z astmą powinien mieć wykonane testy alergiczne naskórkowe, tzw. PRICK, oraz
badanie swoistych alergenowo IgE. Ta diagnostyka służy potwierdzeniu Th 2-zależnej przyczyny choroby. To tak zwane fenotypowanie w celu stwierdzenia, jaki typ astmy ciężkiej ma chory, a następnie uszycie na miarę optymalnego leczenia. Obecnie mamy nowe możliwości terapeutyczne, które zabezpieczają pacjentów już na wcześniejszym etapie. Jest to szczególnie cenne w przypadku pacjentów z zapaleniem typu 2, ponieważ stanowią oni aż 80 proc. osób żyjących z astmą ciężką. Teraz możemy im zapewnić ukierunkowane leczenie, które u pacjentów z zapaleniem typu 2 przynosi bardzo dobre efekty kliniczne.

Pacjent na etapie diagnozy i leczenia często boryka się z trudnością w określeniu, do jakiego specjalisty powinien się udać – lekarza POZ, pulmonologa, alergologa… Dlaczego tak ważne jest, by na tej ścieżce osoba chora zbierała Więcej informacji na stronie:

byczdrowym.info pełną dokumentację dotychczasowego leczenia i skrzętnie notowała swoje wcześniejsze działania?

Bardzo ważne, by specjalista widział pacjenta nie tylko z perspektywy „tu i teraz”, ale również miał świadomość jego objawów w przeszłości. Astma ciężka jest zmienną chorobą. Bywa, że pacjent akurat w dniu wizyty czuje się dobrze, dlatego nie możemy bezkrytycznie podchodzić do tego, co widzimy. Żyjący z astmą ciężką powinien prowadzić szczegółowe notatki dotyczące samopoczucia, ew. napadów duszności i zastosowanych leków, przez kilka ostatnich miesięcy. Podobnie jest z informacją na temat przeprowadzonych badań spirometrycznych, testów alergologicznych, przyjmowanych leków, wizyt w szpitalu itp. Lekarz powinien też wiedzieć, czy pacjent prawidłowo stosuje swoje leki. Należy sprawdzać technikę inhalacji na każdej wizycie, szczególnie u lekarza specjalisty. To wszystko razem służy temu, by pacjentowi uszyć na miarę jego terapię i nie popełnić błędu, choć dostępne są już najnowocześniejsze terapie, które są skuteczne u większości pacjentów.

Chory na astmę ciężką wymaga zastosowania zindywidualizowanego podejścia do leczenia w celu osiągnięcia optymalnej skuteczności – lepsze zrozumienie patomechanizmów astmy doprowadziło do odkrycia nowych metod terapii, takich jak leki biologiczne. Czym jest leczenie biologiczne astmy, jak wygląda procedura i jakie kryteria powinien spełniać pacjent kierowany na taką terapię?

Pacjent kierowany do poradni leczenia astmy ciężkiej na leczenie biologiczne to chory, który do tej pory wymagał przyjmowania wysokich dawek sterydów wziewnych wraz z lekami rozszerzającymi oskrzela z dwóch grup lekowych. To również pacjent stosujący z powodu zaostrzenia choroby przynajmniej dwa razy w roku doustne leki sterydowe. Dotychczas dostępne były trzy rozwiązania terapeutyczne, które kwalifikowały pacjentów – w zależności od rodzaju ich astmy ciężkiej. Obecnie wprowadzone leczenie biologiczne pozwala na leczenie aż 80 proc. pacjentów, ponieważ jest ono efektywne w zapaleniu typu 2, co oznacza, że dotyczy pacjentów z astmą zarówno Th2-zależną, jak i eozynofilową, chorobami współistniejącymi i AZS.

Terapie biologiczne są stosowane na świecie od blisko 20 lat – mamy do dyspozycji kilka możliwości terapeutycznych w tym zakresie. Wiemy, że na etapie diagnozy napotykamy trudności w określeniu, czy mamy do czynienia z ciężką astmą alergiczną, czy ciężką astmą eozynofilową – fenotyp mieszany wymaga jeszcze bardziej spersonalizowanego podejścia w terapii. Czy w ostatnim czasie pojawiły się w Polsce nowe szanse dla pacjentów cierpiących na astmę ciężką?

Najnowszym lekiem, którym dysponujemy, jest przeciwciało monoklonalne mające zastosowanie w przypadku ciężkiej astmy z zapaleniem typu 2, charakteryzującym się zwiększoną liczbą eozynofilów we krwi i (lub) zwiększonym stężeniem wydychanego tlenku azotu, która jest niewystarczająco kontrolowana za pomocą wziewnych kortykosteroidów w dużych dawkach oraz innego produktu leczniczego do leczenia podtrzymującego. Często takim chorym towarzyszy atopowe zapalenie skóry, w którym nowe leczenie biologiczne ma również zastosowanie. W takiej sytuacji efekt kliniczny jest widoczny zarówno w przypadku zapalenia błony śluzowej nosa z polipami, jak i atopowego zapalenia skóry. Leczenie jest przeznaczone dla osób z astmą ciężką, chorobami współistniejącymi i AZS – w takim przypadku istotne znacznie ma dawkowanie.