Farklı popülasyonda yapılan çalışmalar sonucu tip 2 diyabetin sebepleri için birçok açıklama getirilmiştir. Ailesinde, dokularında insülin direnci gelişmesine neden olan gen ailesini taşıyan bireylerde tip 2 diyabetin ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Fakat bu gen ailelerinin orijinleri yani genetik altyapıları araştırılabilir olsa da diyabetin bu kadar yaygın olmasının sebeplerinden bazılarının da özellikle batı toplumlarında artan obezite ve fiziksel inaktiviteye bağlı olduğu düşünülmektedir.

Karaciğerde insülin direnci, bazal durumda açlık hiperinsülinemisine rağmen glukozun fazla üretimi ve öğünü takiben salınan insüline cevaben oluşan hepatik glukoz üretiminin bozulmuş kontrol durumu olarak ortaya çıkmaktadır. Kaslarda ise özellikle karbonhidratlı bir öğünü takiben glukozun hücre içine alınmasındaki bozukluk olarak insülin direnci kendisini göstermektedir. B hücre kaybının bunlara eşlik etmesiyle triumvirat (üçlü otorite) adı verilmiştir.

Yapılan çalışmalarla diyabetin patofizyolojisine etki eden faktörler daha çok ortaya konulmuş, yağ hücrelerinin rolünün ortaya çıkması ile dysharmonious quartet (uyumsuz dörtlü), gastrointestinal sistemin rolünün eklenmesi ile quintessential quintet (tipik beşli), pankreas alfa hücrelerinin katkısının gösterilmesi ile setaceous sextet (sert altılı), böbreğin glukoz metabolizmasındaki rolü ile septicidal septet (septisidal yedili) ve bu yediliye beynin etkilerinin eklenmesi ile omnious octet (uğursuz sekizli) olarak isimlendirilmiştir. ¹