Bu çalışma, koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) pandemisi sırasında kardiyovasküler ve metabolik komorbiditeleri olan ve genel popülasyonda bulunan hassas hastalarda anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörü (ADEİ) ve anjiyotensin reseptör blokeri (ARB) tedavisinin devam ettirilmesini desteklemektedir.

Sonuçlar: 

• ADEİ/ARB tedavisine daha önce maruz kalınması, genel toplum popülasyonundaki şiddetli akut solunum sendromu koronavirüsü 2 (SARS-CoV-2) enfeksiyonunun duyarlılığını etkilememiştir.

• Önceden uygulanan ADEİ/ARB tedavisi, COVID-19 hastalarında ölüm veya şiddetli hastalık riskini arttırmamıştır.

• COVID-19 pandemisi sırasında ADEİ/ARB tedavisi durdurulmamalıdır.

• COVID-19'un önlenmesi veya tedavisi için kısa süreli ADEİ/ARB rejimini başlatmaya dair kanıt bulunamamıştır.

Neden Önemli?

• Çalışma bulguları, COVID-19 sırasında hastalarda ADEİ/ARB'nin kanıta dayalı uygulamasını destekler.

• Farklı popülasyon tipleri ve coğrafi konumlar arasında tutarlı olarak ve klinik kılavuzların veya görüş beyanlarının çoğunda tavsiye edildiği gibi, bu COVID-19 çağında ADEİ/ARB belirtileri olan hastalar için terapötik stratejileri geri çekme veya değiştirme yönünde kanıt yoktur.

Çalışma Tasarımı

• Bu çalışma PRISMA beyanını takip etmiş ve protokol PROSPERO'da (CRD42020192898) kaydedilmiştir. Bu çalışma sistematik bir derleme ve bir meta-analizden oluşmaktadır.
  • Temel dışlama kriterleri: derlemeler, yorumlar, in vitro çalışmalar ve diğer uygun olmayan çalışma tasarımları
  • Primer sonuçlar: RT-PCR aracılığıyla SARS-CoV-2 için pozitif test; COVID-19 mortalitesi; ve COVID-19'un şiddetli hastalığının kompozit sonlanım noktası (yazarlar tarafından tanımlanan, yoğun bakıma yatış veya mekanik ventilasyon gerektiren şiddetli/kritik COVID-19'u içermiştir)
  • Sekonder sonuçlar: şiddetli hastalığın kompozit sonlanım noktasının tekil bileşenleri, kalp hasarı veya akut böbrek hasarı dahil komplikasyonların gelişimi ve hastanede yatış süresi
  • Veri analizi: Yanlılık riskini değerlendirmek için Cochrane risk-of-bias 2.0 aracı ve ilgili Newcastle Ottawa ölçeği kullanılmıştır; istatistiksel analizler, R paketi "meta" (sürüm 4.13-0) yazılımı kullanılarak yapılmıştır

Önemli Bulgular

• Genel olarak, sistematik derleme için 102 çalışma belirlenmiştir ve ayarlanmış sonuç ölçütlerini bildiren 49 makale ana meta-analize dahil edilmiştir.
•  ADEİ/ARB ve SARS-CoV-2 enfeksiyonu riski (meta-analiz 16 çalışmayı içermiştir):
  • ADEİ/ARB'nin önceden kullanımı, SARS-CoV-2 için pozitif test riskinin değişmesi ile ilişkilendirilmemiştir (ayarlanmış tahmini rölatif risk [aOR] = 1,00, %95 GA: 0,94-1,05).
  • ADEİ ve ARB ayrı değerlendirildiğinde de benzer bulgular gözlenmiştir.
  • Yaş, cinsiyet veya altta yatan komorbiditeler şeklindeki ayarlanmamış karıştırıcı faktörler, SARS-CoV-2 duyarlılığının risk tahmininin doğruluğunu etkilemiş olabilir.
  • Ayarlanmış çalışmaların alt grup analizi, genel toplum popülasyonunda, kardiyovasküler komorbiditelere sahip hastalarda ve farklı coğrafi bölgelerde benzer şekilde anlamsız ilişki olduğunu göstermiştir (Asya çalışmalarında enfeksiyon riskinin hafif yükselmesi: aOR = 1,17, %95 GA: 1,01-1,34).
• ADEİ/ARB ve COVID-19 mortalitesi (meta-analiz 20 çalışmayı içermiştir):
  • ADEİ/ARB ile tedavi edilen hastalarda COVID-19 mortalite riskinin değişmediği görülmüştür (aOR = 0,87, %95 GA: 0,66-1,14; ayarlanmış risk oranı = 0,86, %95 GA: 0,66-1,13).
  • ADEİ’ler ve ARB’ler ayrı ayrı değerlendirildiğinde sonuçlar tutarlıdır.
• ADEİ/ARB ve COVID-19'un şiddetli sonuçları (meta-analiz 24 çalışmayı içermiştir):
  • Ayarlanmış çalışmalarda ADEİ/ARB'nin COVID-19'un şiddetli sonuçları üzerindeki etkilerinin anlamsız olduğu gösterilmiştir (aOR = 0,95, %95 GA: 0,73-1,24).
  • ADEİ ve ARB'yi ayrı ayrı değerlendiren alt grup analizinde de benzer sonuçlar gözlenmiştir.
• ADEİ/ARB kullanımı ile COVID-19 kaynaklı hastaneye yatış süresi arasındaki ilişki: Hastanede yatış süresinin ve hastalığın başlangıcından hastaneden taburcu edilmeye kadar geçen sürenin meta-analizi, ADEİ/ARB kullanımının bu parametre üzerinde nötr etkileri olduğunu göstermiştir.

Sınırlamalar

• Devam eden bir randomize klinik çalışmanın tek bir ara analizi dışında, bu sistematik derlemede ve meta-analizde yer alan diğer tüm çalışmalar retrospektif gözlemsel çalışmalardır (kohort veya vaka kontrolü).
• ADEİ/ARB'nin "önceden kullanımı" tanımı ve kriterleri, dahil edilen çalışmalarda tutarsızdır.
• Eldeki bilgilerin yetersizliği nedeniyle, çalışma hastanede yatış sırasında ADEİ/ARB'nin devam ettirilmesi veya durdurulmasını ele almamıştır.

Kaynakça

Xu J, Teng Y, Shang L, Gu X, Fan G, Chen Y, Tian R, Zhang S, Cao B. The effect of prior ACEI/ARB treatment on COVID-19 susceptibility and outcome: A systematic review and meta-analysis. Clin Infect Dis.2020;ciaa1592. doi: 10.1093/cid/ciaa1592. Online ahead of print. PMID: 33079200