Multipl skleroz hastalarının beklentilerinin ve geleceğe yönelik düşüncelerinin yaşam kalitesindeki rolü: Sistematik bir derleme¹

Bu sistematik derlemede, gelecek beklentilerinin belirlenmesini güçleştiren belirsiz hastalık seyri ile karakterize, değişken bir hastalık olan MS hastalarının beklentileri ve Geleceğe Yönelik Düşünceleri (GYD'ler) ile Yaşam Kalitesi (QoL) arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır.

Derlemeye MS hastalarında GYD’ler ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkileri araştıran ve toplam 4179 hasta içeren, 13 nicel çalışma dahil edilmiştir. 11 Çalışma, sıklıkla öz-yeterlilik olmak üzere olumlu GYD’leri, 1 çalışma olumsuz GYD’yi içermiş, 1 çalışmada ise GYD sınıflandırılması yapılmamıştır.

Dokuz çalışmada öz-yeterlilik ve yaşam kalitesi arasında anlamlı ilişki bulunduğu saptanmıştır. Değerlendirilen diğer olumlu GYD’ler arasında öz-etkinlik, iyimserlik, hasta-aktivasyonu ve kişisel/tedavi kontrolü yer almıştır. Daha düşük sıklıklarda bildirilmiş olmakla beraber, değerlendirilen diğer olumlu düşüncelerin de daha yüksek yaşam kalitesiyle anlamlı bir ilişki sergiledikleri gösterilmiştir. Olumsuz düşüncelerin değerlendirildiği tek çalışmada, yüksek sağlık anksiyete düzeylerinin yaşam kalitesinin daha düşük olmasıyla ilişkili bulunduğu belirtilmiştir.

Derleme sonucunda, MS hastalarının geleceğe yönelik düşüncelerinin yaşam kalitelerini etkileyebileceği belirtilmiş; hastaların hastalığın etkileri ve tedavisi alanındaki öz-etkinliği de dahil olmak üzere olumlu beklentilerinin güçlendirilmesinin önemi vurgulanmıştır. Bu bulgular; hekimlerin hastalarında özellikle öz-etkinlik olmak üzere olumlu GYD’leri nasıl destekleyeceklerini tasarlamaları açısından önemlidir.