Atopische dermatitis

Atopische dermatitis (AD) is een chronische huidaandoening die gekenmerkt wordt door (type 2) inflammatie en pruritus^1,2.

De aandoening (ook wel eczeem genoemd) manifesteert zich bijna altijd voor het vijfde levensjaar, met een prevalentie van ongeveer 10-20% bij

kinderen in westerse, stedelijke gebieden, en lager in niet-westerse en rurale regio’s^1,2.

Atopische dermatitis kan een grote impact hebben op het dagelijks leven, vooral door voortdurende pruritus en pijn, en door de esthetische

impact. Slaapstoornissen komen vaak voor en de levenskwaliteit van de patiënten kan drastisch verminderen².

Vaak verdwijnt of vermindert de atopische dermatitis als patiënten ouder worden¹. Soms houden de symptomen echter aan en/of ontstaan er

andere manifestaties van de 'atopic march' zoals astma en chronische rhinosinusitis met neuspoliepen. Naarmate de AD vroeger ontstaat of

ernstiger is, neemt de kans op het ontwikkelen van astma en rhinitis op latere leeftijd toe^1,2. Atopische dermatitis wordt dan ook gezien als de

eerste stap van de 'atopic march'¹.

Het risico op het ontwikkelen van atopische dermatitis ligt hoger bij kinderen met een familiale voorgeschiedenis, al dan niet gerelateerd aan

mutaties van het filaggrine (FLG) gen^3,4. FLG codeert voor een proteïne dat belangrijk is voor de barrièrefunctie van de huid^1,3.

Ook de genen die coderen voor type 2 cytokines zoals de interleukines IL4 en IL13 spelen een rol. Deze cytokines zijn belangrijke spelers in het

proces van type 2 inflammatie dat aan de basis ligt van atopische dermatitis².

Naast een genetische aanleg spelen omgevingsfactoren of triggers een rol, zoals virale infecties, allergenen, extreme temperaturen, cosmetica en

vervuilende stoffen².

De huid is belangrijk om waterverlies tegen te gaan en om te vermijden dat vreemde stoffen zoals allergenen, toxinen en microben

binnendringen. Als deze functie beschadigd is, kunnen deze stoffen de huid binnendringen en een inflammatoire reactie veroorzaken, waarbij T-

helper 2 (Th2) cellen geactiveerd worden². Th2 cellen op hun beurt produceren cytokines, waaronder IL4 en IL13⁴.

Deze bewerkstelligen onder andere:

• Een vermindering van FLG genexpressie, waardoor de barrièrefunctie van de huid verderwordt aangetast⁴

• Activatie van eosinofielen en mastcellen, die een (verdere) inflammatoire en allergischereactie veroorzaken⁴

• De verdere differentiatie van Th0 naar Th2-cellen⁴

• De switch van B-cellen naar IgE producerende B-cellen⁴

Een effectieve aanpak van atopische dermatitis zal dus gebaseerd zijn op het vermijden van triggers, het beschermen en lokaal behandelen van

de huid, het gebruik van symptoombestrijdende middelen en soms ook systemische therapieën die vroeger of later in de inflammatoire cascade

ingrijpen^2,4.